Güncel Piyasa ve Döviz Haberleri 09/10/2023 - Pazartesi
Jeopolitik risk algısı bozuldu: 'Oyun değiştirici' gelişmelere hazır olunmalı!
- Ekonomist kimliğimizin çoğu zaman dışına çıkıp 'farklı' gelişmeleri 'yorumlamak' zorunda zaman zaman kalabiliyoruz. Uluslararası ilişkiler uzmanı olmasak da, hafta sonu cereyan eden gelişmeler ardından yaptığımız araştırmaların neticesini dilimiz döndükçe anlatmaya çalışacağız. Tek umudumuz masum sivillerin canının yanmaması. Tarihten bir bilgi ile başlamak gerekirse, 50 yıl önce, 6 Ekim 1973'te, Mısır'ın İsrail'e karşı başlattığı Yom Kippur Savaşı'nın 50. yıldönümünden saatler sonra Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları İsrail'e karşı "Aksa Tufanı" operasyonu başlattı.
- Yom Kippur, Yahudilerin en önemli dini bayramıdır. 1973'te Suriye ve Mısır, İsrail'e Yom Kippur bayramı sırasında saldırmış, savaşın hemen ardından, Suudi Arabistan İsrail'i destekleyen diğer ülkelere petrol ambargosu uygulamıştır. Ambargoyu 1974 Mart ayına kadar sürmüştü, söz konusu dönemde petrol fiyatları dünya genelinde artarak küresel bir ekonomik krize de neden olmuştur. Savaşın ardından İsrail ve Mısır arasında 101. Kilometre Antlaşması imzalandı, bu antlaşma Amerika'nın Ortadoğu politikalarının temelini oluşturdu. Daha da basit bir anlatımla, Yom Kippur Savaşı, İsrail'i diplomatik, ekonomik ve askeri olarak ABD'ye daha fazla bağımlı hâle getirmişti!
- Cumartesi, hem Yahudilerin hafta tatili şabat hem de dini Sukkot bayramına denk geliyordu. Şabat, Yahudi takvimine göre her hafta geri dönen bir dinî görevidir ve İslam'ın cuma namazı veya Hristiyanların pazar ibadeti gibi haftalık bir dini rutinin bir parçasıdır. Şabat günü, Yahudi geleneğine göre cuma günü gün batımından cumartesi günü gün batımına kadar süren kutsal bir günü ifade eder. Şabat, dinlenme, dua, aile birliği ve ibadet için ayrılan bir zamandır.
- Hamas'ın saldırısı cumartesi günü sabah saatlerinde füze saldırılarıyla başladı. Hamas’a göre 5 bin, İsrail’e göre 2 binden fazla füze atıldı. Aynı zamanda İsrail’e kimi kara sınırları, kimi motorlu paraşütlerle de sızan yüzlerce militan, resmî olmayan bilgilere göre binlerce İsrailli ve Filistinlinin öldürülmesine neden oldu. Savaşın bulaşıcılık etkisi ile İsrail ve Hizbullah Lübnan sınırında karşılıklı ateş açarken, Mısır'da iki İsrailli turist ve rehber vurularak öldürüldü. Hamas çok sayıda İsrailliyi esir aldığını açıklarken, İsrail Başbakanı Netanyahu 'bu kötü gün için güçlü bir intikam' sözü vermesi ardından, İsrail ordusu Gazze'ye saldırı başlattığını duyururken İsrail hükümeti topyekûn savaş ilanında bulundu.